ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ತಿಕ ಗುಡ್ಡಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದಾದ್ಯಂತ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ತಮಿಳು ಹಬ್ಬವಾದ ಕಾರ್ತಿಕೈ ದೀಪಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ, ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಆಚರಣೆ:
ದಿನಾಂಕ: ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪವನ್ನು ಕನ್ನಡ ಪಂಚಾಂಗದ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ಪೂರ್ಣಿಮೆಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನವೆಂಬರ್ ಅಥವಾ ಡಿಸೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ.
ದೀಪಗಳು: ಹಬ್ಬದ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಯೆಂದರೆ ದೀಪಗಳ ಹಬ್ಬ. ಮನೆಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಆಕಾರಗಳ ಮಣ್ಣೆ ದೀಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೀಪಗಳನ್ನು ಎಣ್ಣೆಯಿಂದ ತುಂಬಿಸಿ, ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪೂಜೆ: ಜನರು ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಗಣೇಶ, ಕಾರ್ತಿಕೇಯ ಮತ್ತು ಶಿವನನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಬ್ಬದ ಊಟ: ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪದಂದು ವಿಶೇಷ ಊಟವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೊಂಗಲ್, ಪಾಯಸ, ದೋಸೆ, ಮತ್ತು ಇಡ್ಲಿ ಮುಂತಾದ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಊಟದಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುತ್ತವೆ.
**ಗರಗ: ಗರಗ ಎಂಬುದು ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಎಳ್ಳು, ಬೆಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಜೇನುತುಪ್ಪದಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಸಿಹಿತಿಂಡಿ. ಇದನ್ನು ಸ್ನೇಹಿತರು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬದವರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಬ್ಬದ ಮಹತ್ವ:
- ಬೆಳಕಿನ ಹಬ್ಬ: ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪವು ಬೆಳಕಿನ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸುವುದು ಜ್ಞಾನ, ಸಮೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ.
- ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಹಬ್ಬ: ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪವು ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ರೈತರು ಹೊಸ ಬೆಳೆಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ.
- ಕುಟುಂಬದ ಹಬ್ಬ: ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪವು ಕುಟುಂಬದ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಕುಟುಂಬಗಳು ಸೇರಿಕೊಂಡು ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿ, ಊಟ ಮಾಡಿ, ಸಂತೋಷವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಇತಿಹಾಸದ ಹೊಳಪು (History’s Gleam):
- ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪದ ಇತಿಹಾಸವು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದಿನವೇ ದೇವತೆಗಳು ರಾಕ್ಷಸರ ವಿರುದ್ಧ ವಿಜಯ ಸಾಧಿಸಿದರು. ವಿಜಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಯಿತು, ಅಂದಿನಿಂದ ಈ ಪರಿಪಾಠ ಬೆಳೆದುಬಂದಿದೆ.
- ಮತ್ತೊಂದು ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಕಾರ್ತಿಕೇಯ ಎಂಬ ದೇವತೆ ಈ ದಿನವೇ ತನ್ನ ತಂದೆ ಶಿವನನ್ನು ಗೆದ್ದನು. ಆತನ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಂಭ್ರಮಿಸಲು ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಯಿತು.
ಸಂಪ್ರದಾಯದ ದೀಪಗಳು (Traditions of Light):
ಮನೆಗಳನ್ನು ಮಣ್ಣೆ ದೀಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸುವುದು ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪದ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆ. ವಿವಿಧ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಆಕಾರಗಳ ದೀಪಗಳು ಮನೆಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಬೆಳಕನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.
ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಪ್ರದಾಯ.
ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಗಣೇಶ, ಕಾರ್ತಿಕೇಯ ಮತ್ತು ಶಿವ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಶೇಷ ಊಟವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿತರೊಂದಿಗೆ ಸವಿಯುವುದು ಸಂಭ್ರಮವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಪೊಂಗಲ್, ಪಾಯಸ, ದೋಸೆ, ಇಡ್ಲಿ ಮುಂತಾದ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಊಟದಲ್ಲಿ ಸೇರಿರುತ್ತವೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪವನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
